Рушан үңкүрүндөгү музей

1978-жылдын июль айынын ысык бир күнүндө Сулайман-Тоодо 752 чарчы метр экспозициялык аянттагы 13 үңкүрдө жайгашкан тарыхый-аймак таануу музейи ачылган!

Музейге тоннель аркылуу киришкен, киргенде эле алгачкы мүнөттөрдо тоо үңкүрлөрүнүн салкындыгы сезилет. Музейдин биринчи кабаты Сулайман-Тоонун Рушан үңкүрүнүн түштөк капталындагы ар түрдүү көлөмдөгү кеңейтилген карст үңкүрлөрүнөн турат. Үңкүрдүн атмосферасын сезүү үчүн Майлуу-Суу электр лампа заводунда сталактиттерди элестетүүчү атайын музей үчүн лампалар жасалган.  Музейдин үстүңкү залы кайталангыс таш бетиндеги сүрөттөр сакталган табигый үңкүрдөн турат.

Музейдин биринчи залы Кыргызстандын түштүгүнүн бай руханий маданиятына арналган, мында отко сыйынуучулардын шаманизм менен чырмалышкан культтары, Араб халифатынын доорундагы мусулмандардын мурастары жана несториан кресттери бар. Экспонаттардын ичинен Баткенде табылган асылзаада кыздын кайталангыс мумиясы өзгөчө орунду ээлейт. Экинчи кабатка өтүү Кыргызстанда жашаган жаныбарлардын тулуптары коюлган кууш өтмөктөн башталат.

Оштун тарыхын изилдөө боюнча өз ишин уланткан КР Улуттук Илимдер Академиясынын тарых жана маданий мурастар институтунун археологу Бакыт Аманбаева музейдин экспозицияларын түзүүгө чоң салым кошуп, эмдигиче Ош тарыхын изилдөөнү улантып келе жатат.

1982-жылы Сулайман-Тоодогу музейлер бирдиктүү тарыхый-маданий музей-корукка бириктирилген. 2004-жылы “Сулайман-Тоо” улуттук тарыхый-археологиялык музей комплекси болуп кайра түзүлгөн.

СССР Архитекторлор союзунун мүчөсү, Кыргыз ССРинин Архитекторлор союзунун Оштогу бөлүмүнүн төрагасы, архитектор Кубанычбек Назаров бул музейдин долбоорунун автору болуп саналат. Айтмакчы, ал Сулайман-Тоонун этегиндеги Кыргыз ССРинин 50 жылдыгына арналган монументтин жана Оштогу биринчи жети кабаттуу үйдүн авторлорунун бири.

Жыйынтыктап айтсак, эл арасында мындай уламыш бар, башында үңкүрлөргө ресторан ачуу пландалган. Бирок, бул демилге Сулайман-Тоонун ыйык тоо статусуна байланыштуу шаар тургундарынын колдоосуна ээ болгон эмес.

Музейдин алдындагы аянтча мурун үлпөт той кортеждерине көп колдонулган, азыр ал жакка унаа менен кирүүгө тыюу салынган. Учурда тоого бардыгы жөө чыгышат.