Тарыхый Ош
Эски Ошко кош келиңиздер! Биргеликте Сулайман-Тоонун этегин бойлоп, анын тарыхый бөлүгүндө тарыхый жазууларда жана хроникаларда айтылып калган эски шаардын рухун сезүү үчүн орто кылымдагы сырлар менен таанышып чыгалы.
Ош өзгөчө жерде жайгашкандыгынан улам, көптөгөн кылымдар бою Фергана өрөөнүндө жашаган көчмөн жана отурукташкан элдердин руханий маданиятынын ордосу болгон. Сулайман-Тоо элдин тартылуу борбору болуп саналган. Анын этегинде алгачкы орто кылымдан тартып жыйырманчы жүз жылдыкка чейинки тарыхтын эстеликтери жана архитектурасы сакталып калган.
Биз саякатыбызды Асаф ибн Бурхийдин күмбөзүнөн баштайбыз, андан кийин тоонун этек жагындагы төшөлгөн чыйыр жол менен орто кылымдагы мончонун урандыларына барабыз. Андан соң Абдулла-хан IIнин мечит-рабатына, шейбаниддердин жалгыз эстелигине барабыз. Андан чыгып, кол өнөрчүлөрдүн колориттүү кварталы аркылуу Навои көчөсүнө чыгабыз, ал жактан Юсуф Байходжа оглынын мечити алдыбыздан тосуп чыгат, бул качандыр бир кезде Фергана өрөөнүндө кеңири жайылган кайталангыс жыгач архитектурасынын жалгыз эстелиги болуп саналат. Саякатыбыздын акыркы жери Курманжан Датка жана Навои көчөлөрүнүн кесилиши болот, мурун бул жерде медреселер менен мечиттердин бүтүндөй бир тарыхий кварталы жайгашкан болчу.
Турдун локациялары
- Абдулла-хан IIнин мечит-рабатыАбдулла-хан IIнин мечит-рабаты XVI кылымдагы Шейбаниддер доорундагы тарыхий-архитектуралык эстелик, ал Сулайман-Тоонун түндүк этегинде жайгашкан, болжолдуу түрдө 1580-жылы Бухарадан Ошко чейинки, Хорезмден Хорасанга чейинки эбегейсиз чоң аймакты башкарып турган Абдулла-хан IIнин бийлигинин гүлдөп турган кезинде курулган.
- Халмурзай жана Мухаммедбай түрктүн медресесиБүгүнкү күндө Навои, Курманжан Датка жана Ленин көчөлөрү менен белгиленген кварталдардан Оштун эски кварталдарынын белгилерин табуу кыйын. Ал өзүнүн тарыхый белгилерин дүркүрөгөн оңдоп-түзөөлөр башталган 1960-жылдары жоготкон. Мечит, медресе жана кербен сарайлардын эски имараттары совет стилиндеги жаңы типтеги имараттарга алмашылган.
- Мухаммад Юсуп Байходжа оглынын мечитиМухаммад Юсуп Байходжа оглынын мечити ХХ кылымдагы архитектуранын эстелиги, ал Навои көчөсүндө жайгашкан, Кыргызстандын түштүгүнө мүнөздүү кварталдык диний курулманын үлгүсүн көрсөтөт.
- Кол өнөрчүлөр кварталыОштогу сүрөтчүлөрдүн шаардагы эң сүйүктүү кварталдарынын бири. Жергиликтүү пейзажисттердин арасында Сулайман-Тоодон кийинки эң белгилүү локация. Илгери мечит жана медреселер көп болгондугуна байланыштуу, Оштун бул бөлүгү кээде “шейхтердин кварталы” деп аталчу.
- Орто кылымдагы мончоСулайман-Тоонун түндүк этегиндеги орто кылымдагы мончонун калдыктары 1984-жылы павильон куруу үчүн курулуш иштерин жүргүзүп жаткан убакта күтүүсүздөн табылган.
- Асаф ибн Бурхийдин күмбөзүАсаф ибн Бурхийдин күмбөзү Сулайман-Тоонун түштүк-чыгыш этегинде жайгашкан, XVIII кылымда Фергана архитектура мектебинин салты менен курулган. Тарыхый хроникаларда мазар деп айтылып калган.
Башка локациялар
-
Навай-нан: түштүктүн даамдуу нандары
Кыргызстандын эч бир жеринде Оштогудай тандыр нандардын түрлөрүн кездештирүүгө болбойт. Бул жакта дээрлик ар бир кварталда тандырканалар бар, мында таң эртеден тартып, нан салгычтарда табитти…
-
Орто кылымдагы мончо
Сулайман-Тоонун түндүк этегиндеги орто кылымдагы мончонун калдыктары 1984-жылы павильон куруу үчүн курулуш иштерин жүргүзүп жаткан убакта күтүүсүздөн табылган.
-
Орус православ чиркөөсү
Михайло-Архангельский храмы – Орус православ архитектурасынын жалгыз эстелиги, XIX кылымдын аягында анын айланасында “жаңы шаар” деп аталган Оштогу славян коомчулугу калыптана баштаган.
-
Кыргызстандагы эң биринчи театр!
Оштун театр искусствосу 1877-жылы башталган, анда театр ышкыбоздору “Адамдын тагдыры кудайдыкы эмес” спектаклин жана “Жакшы үй-бүлөдөгү чатак” водевилин коюшкан. Театр ийрими 4-Түркистан ырааттуу батальонунун аскердик…
-
Халмурзай жана Мухаммедбай түрктүн медресеси
Бүгүнкү күндө Навои, Курманжан Датка жана Ленин көчөлөрү менен белгиленген кварталдардан Оштун эски кварталдарынын белгилерин табуу кыйын. Ал өзүнүн тарыхый белгилерин дүркүрөгөн оңдоп-түзөөлөр башталган 1960-жылдары…
-
Эң майда мантылар
Майда манты – Ош ашканасынын вегетариандык тамактарынын эң белгилүүсү. Мурун аны көлөмүнө карап, «чычкан-манты» деп аташчу. Элдин арасындагы дагы бир аталышы «эки тыйын манты», анткени…
-
Базардын тарыхы
Оштун эски базарынын жашы менен шаардын жашы бирдей. Бүгүнкү күндө жергиликтүү базарлардын көпчүлүгү жок болуп кетти, айрымдары өз локацияларын алмаштырды, эски базар гана доорлорду жана…
-
Асаф ибн Бурхийдин күмбөзү
Асаф ибн Бурхийдин күмбөзү Сулайман-Тоонун түштүк-чыгыш этегинде жайгашкан, XVIII кылымда Фергана архитектура мектебинин салты менен курулган. Тарыхый хроникаларда мазар деп айтылып калган.
Аткаруучу өнөктөштөр:
Долбоор өнөктөштөрү:
Инициатор:
